Kromat banyosu ünitesi: Metalleri korozyana karşı korumak ve boya öncesi metal yüzeylerde boyanın daha iyi tutunmasını sağlamak için kullanılır. Kromat banyosu Cr+6’dan oluşur ve kimyasal çöktürme öncesi indirgenerek Cr+6’nın, Cr+3’e dönüştürülmesi sağlanmalıdır. Bütün kromat banyoları asidik karakterdedir. Hepsine önlem istenir.
Fosfatlı yüzey temizleme/fosfatlama üniteleri: Kromat banyoları gibi genellikle daldırma havuzları ile yapılırlar. Fosfatlı yüzey temizlemenin yapılacağı malzeme havuzlara daldırılarak yapılır. Genellikle boyama öncesi işlemlerinde kullanılırlar.
Yağ alma üniteleri: Genellikle metal kaplama ünitelerinden önce metal yüzeylerdeki yağların alınması için kullanılırlar. Asidik ya da bazik olabilirler. Deterjan türevi bazik malzemeler ile yapılan yağ almaların yeterli olmadığı hallerde kaplanacak metalin tutunabilirliğini artırmak için asidik temizleyiciler kullanılır.
Pasivasyon ünitesi: Kullanılacak malzemeye ve yüzey temizleme işlemi için kullanılan kimyasallara göre değişen pek çok türü vardır. Patentli kimyasal ürünlerle yapılır. Kısaca, yüzey işlemi gören materyalin yüzeyindeki asidik ve bazik kalıntıları yok etmek ve ürünü korozyona karşı korumak için uygulanır.
Su perdeleri: İçinde suyun devir daim ettiği küçük bir şelale tarzında bölme olan sistemlerdir. Püskürtmeli metot ile malzeme boyanırken, malzemeden kaçan boyaları bu su perdesi tutar. Zamanla iyice boya tutan su değiştirilir.
Ekipman ve yer yıkamalar: Deterjan imalatçıları, laboratuvarlar, gıda sanayi, kozmetik imalatı gibi pek çok sektörde yerlerin ve ürüne temas eden ekipmanların yıkanması ile oluşan atıksulardır.
Mezbaha ve kesimhane atıksuları: Küçükbaş, büyükbaş ve kümes hayvanlarının kesiminden oluşan atıksulardır. Sadece konvansiyonel (pH, Koi, Akm, Yağ-Gres) parametreleri ihtiva ederler.
Metal kaplama üniteleri: Metal yüzeylerin çinko, krom, alüminyum (eloksal) gibi yine metallerle kaplandığı ünitelerdir. Buralarda kaplama ünitesi içerisindeki atıksular değiştirilmezler. Atıksular yüzey temizleme, durulama, fosfatlama, pasivasyon gibi kaplamadan önceki, ön işlemlerinden kaynaklanır.
Lak Kaplama (Vernik Kaplama): Genellikle nikel ve krom kaplamalardan sonra kaplanan metal malzemeye parlak bir görünüm kazandırmak için son işlem olarak uygulanır. Lak kaplama aslında verniktir kaplamadır. Vernik maliyetli olduğu için filtre ile vernik havuzu devir daimli kullanılır. Kirlilik yükü arttığında değiştirilir.
Sulu plastik kırma ünitesi: Plastik geri dönüşümü yapan işletmelerde bulunur. Granül haline getirilecek olan plastik temizlenmek zorundadır. Bu temizleme işleminde kırma da yapılır. Plastik malzeme su ile birlikte kırılır. Su, plastik kırma makinesinde kirlilik yükü artana kadar kullanılır. Kirlilik yükü artınca, suyun temizleme özelliğini kaybolur ve değiştirilmesi gerekir.
Matbaalar: Merdane ve kalıp yıkamalarından kaynaklanır. Yeni
teknolojiler ile geliştirilen yeni matbaa makinelarında, klasik merdane ve kalıplar olmadığı için, matbaa sektöründe atıksu kaynağı gittikçe azalmaktadır.
Hala eski usullerle kalıp kullanarak yapılan baskılarda kullanılan boya solvent ya da su bazlıdır. Su bazlı ise kalıp ve merdaneler yıkanarak temizlendiğinden atıksu meydana gelir. Kullanılan boya solvent bazlı ise kalıp ve merdane temizliği silinerek yapılır ve atıksu oluşmaz.
Tekstil ve tekstil aksesuarları boyama: Tekstil ürünlerinin
ve aksesuarlarının boyandığı ünitelerdir. Sanayide numune bazlı çalışan küçük
çapta pek çok tekstil boyamacısı bulunur. Yüksek ısıda rafine tuz ile birlikte su
içinde tekstil ürünlerinin boyanması sonucu oluşan atıksulardır.
Tekstil baskıları da genel olarak termo baskı ve transfer baskı olarak ikiye ayrılır. Termo baskı, hazır baskının ısıtılarak kumaş üzerine kumaş üzerine basılması esasına dayanır ki bu işlem sonucunda endüstriyel atıksu kaynaklanmaz.
Transfer baskıda ise, baskı işlemi için matbaa sektöründe olduğu gibi kalıp kullanılır. Eğer kalıpta kullanılan boya, su bazlı boya ise kalıplar yıkanacağından endüstriyel atıksu meydana gelir. Eğer kullanılan boya solvent bazlı ise kalıplar yıkanmaz, el vb. yöntemlerle silinir. Bu yüzden atıksu kaynaklanmaz.
Özellikle son dönemde artan bilinçli tüketici sayısı sebebiyle solvent bazlı boyaların tekstil sektöründe kullanımı azalmaktadır. Daha çok su bazlı boyalar tercih edilmektedir çünkü aksi taktirde tekstil ürünü sağlık güvenilirliği testlerinden geçememektedir. Bu da haliyle tekstil sektörüne atıksu oluşum miktarını artırmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder