Sektörel olarak önlem almak zorunda olan fakat atıksuyu temiz olan işletmeler

    Çok çeşitli ünitelerle atıksu kaynağı meydana getiren yüzlerce çeşit faaliyet türü ve işletme vardır. Bu çeşitlilik sektörel bazda bu endüstriyel atıksuların tasnifini, sınıflandırılmasını zorlaştırır. Ayrıca sektörel olarak atıksuları için arıtma tesisi kurmak zorunda olan bir işletmenin (Yani işletmenin sektörü İski AKDY Tablo-2'de yer almasına rağmen) endüstriyel atıksuyu, aslında İski kanalizasyona deşarj limitlerini (Bakınız: İski AKDY Tablo-1) sağlıyor da olabilir.

    

    Bu gibi durumlar için iski AKDY (Atık suların kanalizasyona deşarj yönetmeliği)  Madde 6-(9) şöyle bir düzenleme getirir. İski AKDY Tablo-2'deki herhangi bir sektöre ait ve faaliyetinden endüstriyel nitelikli atıksu kaynaklanan işletme, atıksularının aslında temiz olduğunu yani kanal deşarj limitlerini sağlayacağını iddia ediyorsa şöyle bir yol takip edilir:

    

    Söz konusu işletme, İski idaresine atıksularının kanal deşarj limitlerini sağladığını iddia eden bir dilekçe ile başvurur. Ayrıca atıksuyun deşarj sınırlarını sağladığının kontrol edilmesi için atıksularından karakterizasyon numunesi alınması gerektiği talebini de dilekçede belirtir. Sonra işletmeye, farklı zamanlarda ve haber vermeden (Denetim usulü ile) gelinerek farklı zamanlarda iki adet karaterizasyon numunesi alınacaktır. Numunelerin alınması için ilk önce işletmenin, işletmeden alınacak olan iki adet numunenin analiz bedellerinin ödemesi beklenir ve alınacak numunelerin analiz ücretinin ödenmesi gerektiğine dair İşletmeye bir yazı yazılır. Böylece işletme bilgilendirilmiş olur. Bu numunelerin analiz bedellerinin ücretinin ne kadar tutacağını https://www.endustriyelatiksu.net/2020/05/atksu-analiz-ucretleri-ve-desarj-izin.html yazısına göz atarak hesap edebilirsiniz. 

    

    Analiz bedellerinin işletme tarafından ödenmesine müteakip, farklı zamanlarda iki adet karakterizasyon numunesi alınır ve sonuçlarına göre değerlendirme yapılır. Karakterizasyon numunesinde hangi parametrelere bakılıp bakılmayacağı yine İski-AKDY Tablo-2'ye göre karar verilir. Yeri geldiğinde ve lüzumlu görüldüğünde bu parametrelerden hiç biri yok sayılamamasına rağmen yeni parametreler eklenmesinde bir sakınca yoktur.

    

    Şimdi atıksuda sektörüne göre hangi parametrelerin seçileceğine dair bir örnek verecek olursak: Tarımsal amaçlı ilaç ve gübre üretimi yapan bir işletmenin böyle bir dilekçe ile atıksularının temiz olduğunu iddia ettiğini varsayalım. Bu durumda karakterizasyon numunesinde hangi parametrelere bakılacağına şöyle karar verilir: İlgili sektörler Tablo-2'deki 8.6 ve 8.9 kısımlarıdır. Aşağıdaki şekile bakınız:

    

    8.6'nın parametreleri ile 8.9'un parametrelerinin birleşim kümesi alınır. Yani bu karakterizasyonda bakılacak numuneler: pH, Koi (Kimyasal oksijen ihtiyacı , Akm (Askıda katı madde), Top-P (Toplam fosfor), Toplam-N (Toplam azot), Zn (Çinko), Fenol ve Cd (Kadmiyum)'dir.

    Bir başka misal vermek gerekirse: Bu sefer de sıvı deterjan imalatı yapan bir işletmenin endüstriyel nitelikli atıksularının kanal deşarj limitlerini sağladığı, dolayısıyla temiz olduğunu öne sürdüğünü düşünelim. Yine Tablo-2'ye bakalım. Burada bir önceki örneğin aksine tam olarak sıvı deterjan üretimi sektörü vardır ve alınacak olan parametreler bellidir. Bunu 8. kısım Kimya endüstrileri 8.8'deki : "Deterjan ve benzeri yüzey aktif maddeler" kısmından görebilirsiniz. Bu parametreler: pH (Asitlik derecesi), Koi (Kimyasal oksijen ihtiyacı , Akm (Askıda katı madde) ve SO4 (Sülfat)'dır. Karakterizasyon numunesinde kontrolü ve analizi yapılacak olan parametreler bunlardır. Çok istisna durumlar hariç bu parametrelerin dışında ek başka parametrelere bakılmaz.
    Not: Her ne kadar işletme iddia etse de bu örneğimizdeki gibi bir deterjan imalatı yapan işletmede, yüzey aktif maddelerle temas eden ekipman ve yer yıkamalarından kaynaklanan atıksuların KOİ (Kimyasal Oksijen İhtiyacı) çok yüksek olur. Bu yüzden tam anlamı ile doğru bir şekilde karakterize edilen deterjan imalatı atıksuyu koi parametresi yüksek olacağından kanal deşarj limitlerini sağlamaz.

    

    Alınan iki karakterizasyon numunesi sonuçlarından sadece birisinde herhangi bir parametre limit üstü çıkarsa işletme atıksularına önlem almak zorundadır. Burada iki numunenin ortalaması alınıp ortalama üzerinden işlem yapılmaz. Tekil numunelere bakılır. Eğer numuneler deşarj limitlerini sağlarsa işletme yine denetlenmeye devam edilir fakat numune alınmaz; dolayısıyla numune alımı ile alakalı müeyyideler de işletmeye tatbik edilmez. İşletme artık endüstriyel atıksularına önlem almak zorunda değildir, bu işlemden muaftır.

Endüstriyel atık su denetim esasları

    

    İşletmenizin faaliyetinden endüstriyel nitelikli atık su kaynaklanıyor ise, belli periyotlarla denetlenirsiniz. Kısım kısım ayırarak anlatacak olursak:

    

    1-İşletmenizde bir ön arıtma tesisi varsa: Teknik personeller tarafından belirli aralarla denetim yapılacaktır. Denetimde maksat numune almak olsa da numune almak zorunlu değildir. Asıl olan denetim yapılması ve bilerek yapılan suistimallerin ya da gayr-i ihtiyari hataların önüne geçilmeye çalışılmasıdır. Numune alımlarındaki aralarda geçen süreler İski AKDY Madde 12-(9)'da düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre:

    a- Kmax 5, 6 olup debisi 1 (bir) m³/gün ve üzeri olan işletmelerden azami 2 (iki) ayda bir,

   b- Kmax 5, 6 olup debisi 1 (bir) m³/gün’ün altında olan işletmeler ile Kmax 1, 2, 3, 4 olup debisi 5 (beş) m3/gün ve üzeri olan işletmelerden azami 3 (üç) ayda bir,

  c-Kmax 1, 2, 3, 4 olup debisi 5 (beş) m³/gün’ün altında olan işletmelerden azami 4 (dört) ayda bir olarak uygulanır.

şeklindedir. (Kmax değerleri İski Atıksuların Kanalizasyona deşarj yönetmeliği sonundaki Tablo 2'de görülebilir)

    

    Denetim esnasında ön arıtma tesisinizin giriş ve çıkış bağlantılarına bakılır. Çamur önlemi, varsa dengeleme tankı kontrol edilir. Alınan numunelerin değerlendirmesi 2 numunenin aritmetik ortalaması üzerinden yapılır. Bu konuda https://www.endustriyelatiksu.net/2020/05/iski-kanalizasyona-desarj-limitleri.html yazıya bakabilirsiniz. İlk ardışık numunelerin deşarj limitlerini sağlamaması üzerine ikinci ardışık numunelere geçilir. İkinci ardışık numunelerin ortalamasının da deşarj limitlerini sağlamaması durumunda son alınan numuneye bakılır. Eğer alınan son numunenin parametre değerleri limit altı ise üçüncü ardışıklara geçilir. Üçüncü ardışık numune ortalamalarının deşarj limitlerini aşması ya da ikinci ardışığın ikinci numunesinin de deşarj şartlarını sağlamaması gibi durumlarda  endüstriyel atıksu üreten bölümünün faaliyetinin durdurulması yetkili kurumdan talep edilir. Bu durumda işletmenin yapacağı şey ön arıtma tesisinde revizyon yapılacağına dair idareye dilekçe vermesidir. Dilekçe sonunda revizyon için süre verilir, faaliyetten men geçici olarak kaldırılır ve bu sürede yine iki numune alınır ve aritmetik ortalamasına bakılır. Ortalama değerler deşarj limitleri içerisinde kalırsa faaliyetten men kaldırılır.

    Bu konudaki AKDY Yönetmelik Maddeleri: Madde 13-7-(a)/(b)/(c)/(ç) kısımlarında belirtilir.

    

    Denetim esnasında önlemsiz deşarj tespit edilirse bu tutanağa işlenir ve işletmenin endüstriyel atıksu üreten bölümü faaliyetten men edilir. Bu gibi faaliyetten men işlemlerinde eskiden işletmenin tamamı faaliyetten men edilirken, daha sonra yapılan yönetmelik değişikliği ile işletmenin sadece endüstriyel atıksu kaynaklanan bölümü faaliyetten men edilmeye başlanmıştır.  Bu konudaki İSKİ AKDY Madde 13-(6)-b hükmü şu şekildedir: 

    

    "Endüstriyel atıksuyunda toksik parametre ihtiva eden işletmeler ön arıtma yapmadan atıksularını deşarj etmeleri durumunda endüstriyel atıksu üreten bölümünün faaliyetinin durdurulması yetkili kurumdan talep edilir..."

    Önlemsiz deşarj tespit edilmesi halinde ayrıca işletmeye Atıksu Arıtma Bedeli (AAB) tahakkuk ettirilir. Bu bedel daha önce https://www.endustriyelatiksu.net/2020/05/iski-kanalizasyona-desarj-limitleri.html linkindeki yazıda bahsedilen Ön arıtma tesisi olduğu halde deşarj limitlerini sağlayamayan işletmeye yapılan AAB hesabından farklı bir formül ile yapıllır, çok daha yüksek bir tutar ortaya çıkar. Bu formül İski AKDY Madde (11)-3'de kısaca şu şekilde geçer: İşletmede ön arıtma tesisi olmasına rağmen atıksularını önlemsiz şekilde kanalizasyona deşarj ederse Atıksu  Arıtma  Bedeli (AAB) 2 Numaralı formüle göre hesaplanır: 2 Numaralı Formül: AAB = (T x B x Kmax x QEndüstriyel) + ( KSUBSanayi x 100 x Kmax)

   

    2 Numaralı Formül: AAB = (T x B x Kmax x QEndüstriyel) + ( KSUBSanayi x 100 x Kmax)

    

    Formül ilk kısmı ile yukarıda bahsedilen ve linki verilen sayfada açıklanan formül ile aynıdır. İkinci kısım yani "+" işareti ile başlayan kısım ile ilk kısmı hatırlatarak açıklayacak olursak:

 

    T: Tahakuka esas takvim gününü (Önlemsiz deşarjlarda, önlemsiz deşarjın tespit edildiği gün başlar ve gün gün devam eder, Mesela 10.günü önlemsiz deşarj giderilirse bu formüle 10 olarak yansır)

    B: Birim fiyat= KSUB sanayi birim fiyatı x 0.15 TL/m³'dür. (Bu 0.15 TL zaman zaman güncellenen bir bedeldir)

    Kmax: Tablo 2'de (yönetmelik sonunda) verilen sektörlere ait kirlilik katsayısıdır.

    Qendüstriyel: Söz konusu endüstriyel atık su kaynağının günlük debisidir.

  KSUBSanayi:  İski tarifeler yönetmeliğine göre iş yerleri için kullanılmış suların uzaklaştırılması hizmetine mukabil alınan bedeldir. Bu bedel 30.05.2019 tarihinden itibaren 3,58 TL'dir. Yine gerekli görüldüğünde yenilenir.

    

    Buradaki x100 katsayısı ile meblağ / tutar artmaktadır çünkü bu bir nevi usulsüzlük cezasıdır ve sadece atıksu arıtma bedeli olarak düşünmek yanlış olur. Bu formül sayesinde önlemsiz deşarjın tespiti halinde, tahakkuk ettirilecek bedeli hesaplayabilirsiniz.

    

    Böyle bir faaliyetten men halinde de işletme önlemsiz deşarj meydana getiren hali ortadan kaldırıp bunu bildirir bir dilekçeyi idareye verir. Daha sonra yapılacak teknik inceleme ile hatanın ve/veya usulsüzlüğün ortadan kaldırıldığı görülürse faaliyetten men işlemi kaldırılır.

    

    2-İşletme endüstriyel atıklarını bertaraf tesisine gönderiyorsa:

    Teknik personeller endüstriyel atıksu ünitesi ve bertaraf tesisine gönderilmek üzere bekletilen ve atıksuyun biriktirildiği tankları incelerler. Yapılan gönderimlerin teslim tesellüm belgeleri ve faturaları temin edilir, elden teslim alınır. Tıpkı arıtması olan firmalar gibi bu sistemle atıksularını bertaraf tesisine taşıyan firmalarda da önlemsiz deşarj tespit edilirse yani biriktirilmesi gereken atıksuyun her hangi bir şekilde araziye, yağmur kanalına ya da kanalizasyona gittiği tespit edilirse, yukarıdaki aynı formül ile firmaya AAB tahakkuk ettirilir. Ve aynı yönetmelik maddesi gereği ile endüstriyel atıksu üreten bölümünün faaliyetinin durdurulması yetkili kurumdan talep edilir. Bu talep eğer işletme Organize sanayi bölgesinde ise OSB müdürlüklerine, değilse de iş yerinin bulunduğu ilçe belediyesinin zabıta müdürlüğüne yapılır.

    3. Endüstriyel atıksuların devir daimli kullanıldığı bir sistem varsa:

    Teknik personeller devir daim sistemini kontrol eder. Mermerciler, hazır betoncular gibi işletmelerin kullandığı sistemlerde çöktürme havuzları kontrol edilir. Bu havuzlardan çıkan çamurların ne yapıldığını sorgular çünkü bu çamurların vidanjör ile çektirilmesi yasaktır. Endüstriyel atıksularını devir daimli kullanmak ve kanalizasyon hattına vermemek zorunluluğunda olan işletmelerde, önlemsiz deşarj tespit edilirse aynı yönetmelik maddesi gereği ile endüstriyel atıksu üreten bölümünün faaliyetinin durdurulması yetkili kurumdan talep edilir.
    

    Çöktürme havuzları gibi asıl kirlilik yükü askıda katı maddelerden oluşan fiziksel arıtmalar için %100 devir daimli sistem mümkün iken Kimyasal ve/veya biyolojik arıtması olan firmalar için bu sistem mümkün değildir. İşletme her ne iş yaparsa yapsın, kimyasal yöntemlerle arıtılıp tekrar üretimde / imalatta kullanılan suyun kirlilik yükü gittikçe artar ve kullanılamaz hale gelir. Yani kimyasal ya da biyolojik sistemler için %100 geri devir daimli bir sistem ve buna bağlı atıksu deşarjı olmaması mümkün değildir.

Hayvancılık faaliyetleri ahır , sundurma ve fosseptik

    İski AKDY (Atıksuların kanalizasyona deşarj yönetmeliği) açısından hayvancılık faaliyetlerinden talep edilenlerin anlatıldığı bir yazı olacaktır:

    Gsmr (Gayrı Sıhhi Müessese görüşü) kapsamında olmadığı için İski, hayvancılık faaliyetleri yapan ahır tarzı işletmelere gsmr görüşü vermez, zaten belediyeler de genellikle bu tür tesislerden gsmr görüşü talep etmez. Aslında  10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı resmi gazete (Bakınız :https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/08/20050810-4.htm ) 9.14'e göre 20-500 arası büyükbaş ve 100-1000 adet küçük baş hayvan bakılan besi tesisleri 3.sınıf gsmr kapsamına dahildir ve bu görüş işletmeden talep edilebilir. Fakat çoğu küçük çaplı olan bu hayvan besi çiftliklerinde, bu adette hayvan olmadığı için pratikte bu ahırlardan gsmr görüşü talep edilmemektedir. Ayrıca bunların çoğu besi değil de mera hayvancılığı yaptıkları için de, bu madde tatbik edilmiyor olabilir.

 Bu gibi işletmelerden istenen; işletme içme suyu havzasında olsun ya da olmasın, hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan endüstriyel nitelikli atıksularını kanalizasyon hattına veya alıcı ortama deşarj etmemeleridir.

    İski AKDY (Atıksuların kanalizasyona deşarj yönetmeliği)’nde ilgili hüküm şöyledir: Madde (12)-18 :” Hayvancılık faaliyetlerinden oluşan atık ve atıksular içmesuyu rezervuarına, rezervuarı besleyen derenin yatağına ve kanalizasyon şebekesine verilemez. Katı atıkların sundurmada, atıksuların ise fosseptikte toplanması zorunlu olup bu atıklar tarımsal amaçlı gübre olarak kullanılabilir.”

    Aslında içme suyu havzalarının, dolayısı ile barajların koruması için düzenlendiği düşünülen bu yönetmelik maddesi, içerdiği kanalizasyon hattı ibaresi ile atıksu havzaları için de geçerli olduğu kanaatindeyiz. 

    Bu tip ahır ya da faaliyet türlerinden istenen ilk şey, hayvan idrarı ve gübresi olan alanların yıkanmasından kaynaklanan atıksularını biriktirebilecekleri bir fosseptik yaptırmalarıdır. Bu fosseptik sızdırmaz yapıda olmak zorundadır. Dolduğu zaman vidanjör ile çektirilerek tahliye edilmelidir.

    Diğer istenen ise aslı hayvan gübrelerinden oluşan katı atıkların sundurmada depolanmasıdır. Bakınız Şekil -1:

Şekil -1 : Basit hatları ile gösterilmiş bir sundurma

 Şekilden de görüleceği üzere basit yapıda olsa da hayvan gübreleri olan katı atıkların üzerine sundurma yapmak, yağış esnasında hayvan gübrelerinden süzülen atıksuların toprağa sızmasını engeller. Katı atıklar açık havada depolanamayacağı için sundurma yapmak zorunludur. Çünkü hayvancılık faaliyetlerinde gübreler ekseriyetle açık havada, boş bulunan bir arazide biriktirilir.

Sundurma, genellikle soğuk alan kuzey cephesi hariç diğer cepheleri açık, üstü tamamen örtülü ahırlardır. Eğer zaten katı atıklarınızı üstü kapalı bir alanda muhafaza ediyorsanız sundurma şartını sağlamış olursunuz. Ya da kapalı bir yeriniz var ise ve gübreleri oraya alıp bundan sonrası için de orada muhafaza edebilecekseniz, bununla da sundurma şartını sağlamış olursunuz çünkü sundurmadan maksat, katı atıkların yağmur suyu ile bağlantısını kesmektir. Yine yönetmelik hükmü gereğince burada muhafaza edilen gübreler tarımsal amaçlı gübreleme için kullanılabilirler.

Konvansiyonel parametreli endüstriyel atıksular

    

( Görsel Kaynak: www.sensorex.com )

    Eğer sahip olduğunuz işletme, gıda ve benzeri sektörlerden birinde faaliyet gösteren bir firma iseniz, atıksularınızı kanalizasyona önlemsiz bir şekilde, doğrudan deşarj edebilir misiniz yoksa önlem almak zorunda mısınız ? Tuz alıp paketleyen bir iş yeri ya da bir süt imalatçısı iseniz, atıksularınızı arıtmadan kanala verebilir misiniz? Bu yazıda bu soruların cevaplarını vermeye çalışacağım.

    İşletmenin faaliyetinden kaynaklanan endüstriyel nitelikli atıksular sadece konvansiyonel parametreleri ihtiva ediyorsa ( Ki bu sadece gıda endüstrisi için geçerli değildir. ) bu durumda işletmeden atıksularına önlem alması istenmeyebilir. Bu durum, aşağıda bahsedeceğimiz şartlar dahilinde gerçekleşebilir:

    İski AKDY Madde (3)-1-dd'de tabiatta kalıcı özellik göstermeyen konvansiyonel parametreler: Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ), Askıda Katı Madde (AKM), Yağ ve Gres, Toplam-N (Toplam Azot) ve Toplam-P (Toplam Fosfor) olarak tanımlanmıştır. Sülfür bu gruba dahil değildir. Çevre bakanlığına bağlı mevzuatlarda söz konusu deşarjlar alıcı ortam olduğu için sülfür konvansiyonel kabul edilebilir. Fakat kanalizasyon deşarjlarında sülfür, hidrojen ile birleşip son derece zehirli Hidrojen Sülfür gazına dönüştüğü için sülfür geleneksel (konvansiyonel) bir parametre olamaz.

    İşletmenin faaliyetinden kaynaklanan endüstriyel nitelikli atıksuların parametrelerinin konvansiyonel olup olmadığını anlamak için İski AKDY Tablo 2'ye bakılabilir. (Yönetmeliğin en sonunda yer alan tablo) Söz konusu tablo başlığı: "AAB (Atıksu Arıtma Bedeli) Tahakkukuna esas kirlilik parametreleri ve katsayılarıdır." İkinci ve üçüncü sütunda (Yukarıdan aşağıya olan kolonlar) faaliyet sektörü ve alt sektör isimleri görülmektedir. 4.sütunda kontrol edilecek atıksu parametreleri kısmındaki parametreler, sadece konvansiyonel parametreleri barındırıyor ise işletmenizdeki endüstriyel atıksulara önlem istenmemesindeki birinci şart tamamlanmış olur. Bu tip sektörler genellikle gıda üretimi yapan sektörler olmakla birlikte kağıt endüstrisi gibi ara sektörler de olabilir. Aşağıdaki tabloya göz atınız:

TABLO II

AAB TAHAKKUKUNA ESAS KİRLİLİK PARAMETRELERİ VE KATSAYILARI

 

No	Sektör Adı	Alt Sektör Adı		Kontrol Edilecek Atıksu Parametreleri	Kmax
1	Tekstil Endüstrisi	1.1	Yün Yıkama	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres,	6
		1.2	Yünlü Tekstil Üretimi (Entegre)	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres	5
		1.3	Her türlü elyaf, iplik, dokuma ve örgü kumaş son işlemleri, keçeleştirilmiş kumaş üretimi, baskı işlemleri, halı son işlemleri, dokusuz yüzeyli kumaş üretimi.	pH, KOI, AKM, Top-S, SO4	3
2	Plastik İşleme Endüstrisi	2.1	Hurda Plastik Yıkama	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres, Fenol	4
		2.2	Kauçuk ve Sünger İşleyen Tesisler	pH, KOI, AKM	6
3	Deri Endüstrisi	3.1	Ham Deri İşleme Tesisleri	pH, KOI, AKM, Top-N, Top-Cr, Top-S, Yağ-Gres	6
		3.2	Deri Boyama	pH, KOI, AKM	4
4	Taş, Toprak  ve Maden İşleme Endüstrisi	4.1	Her türlü cevher işleme tesisi	pH, AKM; Ağır Metaller *	3
		4.2	Sırlı toprak ürünleri üretim tesisleri	pH, AKM, Zn	4
		4.3	Çimento Sanayii (Toz tutma işlemi su ile yapılıyorsa)	pH, AKM, Pb	4
		4.4	Blok Mermer Kesme Tesisleri	pH, AKM	4
		4.5	Cam Üretimi	pH, AKM, KOI, SO4, Ağır Metaller*	4
5	Gıda Endüstrisi	5.1	Nişasta, Un, Makarna Üretimi	pH, KOI, AKM	3
		5.2	Alkollü İçkiler ve Malt Üretimi	pH, KOI, AKM	5
		5.3	Süt ve Süt Ürünleri	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres	3
		5.4	Yağlı Tohumlardan Yemeklik Yağ, Sabun, Gliserin Üretimi	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres	5
		5.5	Mezbahalar ve Kombinalar	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres, Top-N	5
		5.6	Et İşleme (Kesim Yok)	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres	3
		5.7	Sebze, Meyve Yıkama ve Konservecilik	pH, KOI, AKM,	3
		5.8	Reçel, Şekerleme, Çikolata, Bisküvi, Ciklet, Dondurma	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres	3
		5.9	Tuz (NaCl) İşleme Tesisleri	pH, AKM, KOI	3
		5.10	Alkolsüz İçkiler	pH, KOI, AKM,	2
		5.11	Su Ürünleri İşleme Tesisleri	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres	3
		5.12	Tavuk Kesim Yerleri	pH, KOI, AKM, Yağ-Gres	3

    Örneğin tablodaki, alt sektör başlığındaki 5-6 kısmında "Et işleme" sektörüne bakalım. Hemen yanındaki sütunda kontrol edilecek atıksu parametreleri: pH, KOİ, AKM ve Yağ Gres olarak gözükür İşte bu ve bunun gibi atıksuyu olan işletmeler, konvansiyonel parametreli işletmelerdir ve atıksuları toksik parametre içermez. Aynı şekilde 1.1 "Yün yıkama" sektöründe de konvansiyonel parametreleri görürüz. Fakat 2.1 "Hurda plastik yıkama" sektöründe göreceğimiz fenol parametresi toksik parametredir ve bu yüzden Hurda plastik yıkama faaliyetinden meydana gelen endüstriyel atıksu, konvansiyonel yani geleneksel bir endüstriyel atıksu değildir.

    

    Bu gibi işletmelerde aranan ikinci şart ise günlük atıksu debisi şartıdır. Eğer günlük endüstriyel atıksu debileri 3m³/gün'ün altında ise bu gibi işletmelerden atıksuları için önlem istenmez. Endüstriyel atıksularını kanalizasyon hattına doğrudan deşarj edebilirler. Bu konudaki ilgi yönetmelik maddesi şudur: İski AKDY Madde (12)-20: "Atıksu toplama havzasında veya içmesuyu havzasında yer alıp atıksuları kanalizasyon şebekesi vasıtasıyla içmesuyu havzası dışına taşınan ve debisi 3 (üç) m³/gün’ün altında sadece konvansiyonel parametreleri ihtiva eden işletmelerden atıksu ön arıtma tesisi istenmez."

    Burada istenen 3m³/gün değeri sınır bir değerdir. Söz konusu su olduğu için, günlük debi 3 ton olarak da zikredebileceğimiz bu değer 2.99 ton/gün gibi, üçün altında olmalıdır. 3 ton olduğu zaman atıksulara önlem istenir.

    Tüm bu anlattıklarımızın yanında bir de önemli bir istisna vardır. Her ne kadar günlük atıksu debiniz 3 tonun altında olsa ve faaliyet sektörünüzün parametreleri yukarıda bahsedildiği üzere konvansiyonel parametreler olsa da işletmenizden önlem istenebilir. Bu durumda etken unsur atıksuların pH değeridir. Eğer atıksularınızın bir kısmı ya da tamamı asidik karakterde ise (pH < 6), asidik karakterdeki atıksu İski AKDY kanalizasyona deşarj limitlerindeki pH 6-12  aralığını sağlamadığı ve kanalları tahrip edip çevreye zarar vereceğinden kanala doğrudan deşarj edemezsiniz. Yani asidik sular da üretim prosesine dahil ise, büyük bir ihtimalle atıksularınıza önlem almak zorunda kalırsınız.
    

    Bir misal üzerinden gidecek olursak: Alkolsüz içecek imalatı yapan bir işletmesiniz. Günlük atıksu debiniz 300 litre olsun. Yani 0,3 m³/gün. Tablo 2, 5-10'a bakacak olursanız tüm parametrelerin konvansiyonel olduğunu görürsünüz. Fakat ünitelerinizden birinde dahi asidik içecek imalatı yapan bir ünite var ise, işte bu durumda atıksularınıza önlem almanız istenir. Önlemden kasıt , önceki yazılardan da anlaşılacağı gibi ya atıksular için bir arıtma tesisi kurmak ya da yetkili bertaraf tesisine taşıttırmaktır. Bu gibi misallerde günlük debi miktarı az olduğundan arıtma tesisi kurma ve işletme masrafları yerine, genellikle atıksular taşıtılarak bertaraf edilir.

    Debi hesabının nasıl yapıldığı ile ilgili merak edilenleri öğrenmek isterseniz ilgili yazıma ulaşmak için tıklayın.