Küçük çaplı sanayide en çok karşılaşılan tipik bir kimyasal ön arıtma tesisini şeması ile birlikte açıkladığım bir yazı olacak. (Şekil-1)
Kesikli sistem olarak çalışan ve faaliyetlerinden endüstriyel nitelikli atıksu kaynaklanan işletmelerde ekseriyetle karşılaşılan kimyasal (ön) arıma tesisi kaba hatları ile Şekil-1'de gözükmektedir. Bu tip ön arıtma tesisleri genellikle günlük atıksu debileri 1 m³/gün'ü geçmeyen işletmelerde kullanılır. Tesisten kaynaklanan endüstriyel atıksu bir denegeleme tankında depo edilir. Bu tank zemin üstüne konulan polietilen bir tank olabildiği gibi, zemin altına (yer altına) hazne şeklinde sızdırmaz olmak şartıyla inşa edilen beton zeminler de olabilir. Dengeleme sızdırmaz olmak zorundadır. Buradan sabit bir hat ile atıksular reaksiyon tankına pompa vasıtası ile gönderilir.Aslında sabit bir hat olması zorunludur çünkü ancak sabit bir hat ile by-pass gibi suistimallerin önüne bir nebze daha geçilmiş olur. Seyyar bir hat olması dengelemede biriken atıksuların kolayca arıtılmadan kanala gönderilebilmesine imkan tanıdığı için tercih edilmemelidir. Reaksiyon tankı arıtma işleminin yapıldığı tanktır. Bu tankta nötralizasyon ve kimyasal dozajlama gibi işlemler ile endüstriyel atıksu arıtılır. Kimyasal arıtma işlemi esnasında yapılması gereken karışım işlemi için, tankın ortasında pervane şeklinde bir karıştırıcı bulunur. Reaksiyon işlemi sonucunda arıtılan su Şekil'de gösterilen A vanası açılarak kanala tahliye edilir.
Şekil 1-Temel hatları ile gösterilmiş bir kimyasal ön arıtma tesisi.
Kimyasal reaksiyon işlemi sonucunda konik biçiminde olan reaksiyon tankının dibinde arıtma çamuru oluşur. Bu çamur Şekil'de gösterilen B vanası açılarak tahliye edilir. Buradaki çamur, çamur önlemi vasıtası ile (Çamur önlemi: Çamur kurutma yatağı, Torba filtre, Filtrepres vb. olabilir) ayıklanır ve çamur bertaraf tesisine gönderilmek üzere sızdırmaz varillerde depolanır. Çamur önleminden süzülen sular, çamur süzüntü suyu olarak tekrar arıtılmak üzere denegeleme tankına geri gönderilir.
Atıksular genellikle dengeleme tankından reaksiyon tankına gönderilirken pompa kullanılır. (Dengeleme tankı çoğunlukla reaksiyon tankından daha alt seviyededir) Onun dışında,genellikle arıtılmış suyu kanala gönderme ve çamur süzüntü suyunun tekrar dengelemeye gitmesi suyun öz akışı ile sağlanır.
Temel hatları ile gösterilen bu kimyasal ön arıtma sistemi çalışır ya da bekleme durumda iken, sızdırmaz bir yapıda olmalıdır. Herhangi bir yerinden, damlama ile de olsa atıksu çıkışı olmamalıdır. Özellikle, atıksuyu dengeleme tankından reaksiyon tankına gönderen hattın sabit ve müdahaleye kapalı bir hat olması zorunludur.Aksi takdirde by-pass ve önlemsiz deşarj gibi suistimal zannını oluşturabileceği gibi, çalışır bir kimyasal arıtma sistemi için de kabul edilemez bir yapı oluşturur.
Dozajlama işlemleri için yapılan jar testlerinde genellikle 1 litrelik beher kapları kullanılır. Bu yüzden reasksiyon tankı da günlük debi çok yüksek değilse 1 m3 (ton) olarak tasarlanır. Böylece mesela alüminyum sülfat jar testindeki dozaj miktarı 0,5 gr olarak tesbit edildi ise, x1000 ile reaksiyon tankında kullanılacak olan alüminyum sülfat miktarı 500 gr olarak belirlenir. Dengeleme tankı ise arıtmanın yapılamayacağı olağanüstü hallerde işletmede oluşacak atıksuyu gerektiğinde günlerce depolayabilecek büyüklükte olmalıdır. Bu konudaki litaratür bilgilerine yeri geldiğinde değinme niyetindeyim.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder