Hayvancılık faaliyetleri ahır , sundurma ve fosseptik

    İski AKDY (Atıksuların kanalizasyona deşarj yönetmeliği) açısından hayvancılık faaliyetlerinden talep edilenlerin anlatıldığı bir yazı olacaktır:

    Gsmr (Gayrı Sıhhi Müessese görüşü) kapsamında olmadığı için İski, hayvancılık faaliyetleri yapan ahır tarzı işletmelere gsmr görüşü vermez, zaten belediyeler de genellikle bu tür tesislerden gsmr görüşü talep etmez. Aslında  10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı resmi gazete (Bakınız :https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/08/20050810-4.htm ) 9.14'e göre 20-500 arası büyükbaş ve 100-1000 adet küçük baş hayvan bakılan besi tesisleri 3.sınıf gsmr kapsamına dahildir ve bu görüş işletmeden talep edilebilir. Fakat çoğu küçük çaplı olan bu hayvan besi çiftliklerinde, bu adette hayvan olmadığı için pratikte bu ahırlardan gsmr görüşü talep edilmemektedir. Ayrıca bunların çoğu besi değil de mera hayvancılığı yaptıkları için de, bu madde tatbik edilmiyor olabilir.

 Bu gibi işletmelerden istenen; işletme içme suyu havzasında olsun ya da olmasın, hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklanan endüstriyel nitelikli atıksularını kanalizasyon hattına veya alıcı ortama deşarj etmemeleridir.

    İski AKDY (Atıksuların kanalizasyona deşarj yönetmeliği)’nde ilgili hüküm şöyledir: Madde (12)-18 :” Hayvancılık faaliyetlerinden oluşan atık ve atıksular içmesuyu rezervuarına, rezervuarı besleyen derenin yatağına ve kanalizasyon şebekesine verilemez. Katı atıkların sundurmada, atıksuların ise fosseptikte toplanması zorunlu olup bu atıklar tarımsal amaçlı gübre olarak kullanılabilir.”

    Aslında içme suyu havzalarının, dolayısı ile barajların koruması için düzenlendiği düşünülen bu yönetmelik maddesi, içerdiği kanalizasyon hattı ibaresi ile atıksu havzaları için de geçerli olduğu kanaatindeyiz. 

    Bu tip ahır ya da faaliyet türlerinden istenen ilk şey, hayvan idrarı ve gübresi olan alanların yıkanmasından kaynaklanan atıksularını biriktirebilecekleri bir fosseptik yaptırmalarıdır. Bu fosseptik sızdırmaz yapıda olmak zorundadır. Dolduğu zaman vidanjör ile çektirilerek tahliye edilmelidir.

    Diğer istenen ise aslı hayvan gübrelerinden oluşan katı atıkların sundurmada depolanmasıdır. Bakınız Şekil -1:

Şekil -1 : Basit hatları ile gösterilmiş bir sundurma

 Şekilden de görüleceği üzere basit yapıda olsa da hayvan gübreleri olan katı atıkların üzerine sundurma yapmak, yağış esnasında hayvan gübrelerinden süzülen atıksuların toprağa sızmasını engeller. Katı atıklar açık havada depolanamayacağı için sundurma yapmak zorunludur. Çünkü hayvancılık faaliyetlerinde gübreler ekseriyetle açık havada, boş bulunan bir arazide biriktirilir.

Sundurma, genellikle soğuk alan kuzey cephesi hariç diğer cepheleri açık, üstü tamamen örtülü ahırlardır. Eğer zaten katı atıklarınızı üstü kapalı bir alanda muhafaza ediyorsanız sundurma şartını sağlamış olursunuz. Ya da kapalı bir yeriniz var ise ve gübreleri oraya alıp bundan sonrası için de orada muhafaza edebilecekseniz, bununla da sundurma şartını sağlamış olursunuz çünkü sundurmadan maksat, katı atıkların yağmur suyu ile bağlantısını kesmektir. Yine yönetmelik hükmü gereğince burada muhafaza edilen gübreler tarımsal amaçlı gübreleme için kullanılabilirler.