Numune alma bacası

    Kesikli sistem ile çalışan bir ön arıtma tesisinde arıtma periyotları belirsiz zaman aralıklarında olur. Denetim personeli hem firmayı denetlemek hem de arıtma tesisinden numune almak için geldiğinde, numune alamadığı gibi durumlar olur. Bu tür kesikli sistemlerde numune alımının gecikmesi ve uzaması gibi durumlar istenmeyen hallerdir. Denetimin maksadına uygun olabilmesi için arıtma tesisinde yapılan arıtma işleminin standartlara uygun olup olmadığı ve gerçekten kanalizasyon deşarj limitlerini sağlayıp sağlamadığını tespit etmek için numune alımı çok geciktirilmemelidir. Bu husus İski AKDY (Atıksuların Kanalizasyona Deşarj Yönetmeliği) ile de öngörülmüştür.

    

    İski AKDY Madde 12-(9)'da şu şekilde süreler öngörülmektedir: Burada Kmax atıksu kirlilik katsayılarını verir. Bu Kmax değerlerine ilgili yönetmeliğin son kısmındaki Tablo-2'den bakılabilir:

    a)   Kmax 5, 6 olup debisi 1 (bir) m³/gün ve üzeri olan işletmelerden azami 2 (iki) ayda bir,

    b)   Kmax 5, 6 olup debisi 1 (bir) m³/gün’ün altında olan işletmeler ile Kmax 1, 2, 3, 4 olup debisi 5 (beş) m3/gün ve üzeri olan işletmelerden azami 3 (üç) ayda bir,

    c)   Kmax 1, 2, 3, 4 olup debisi 5 (beş) m³/gün’ün altında olan işletmelerden azami 4 (dört) ayda bir olarak uygulanır.

    Bu öngörülen süreler azami numune aralıklarıdır ve uygulanması denetim personeli açısından da işletme personeli açısından da zordur. Endüstriyel atıksu denetimi belirsiz zamanlarda yapıldığı için, kesikli sistemlerde su sürelere uyabilmek her zaman için mümkün olmamaktadır.

    Bu gibi istenmeyen durumların önüne geçmek için ön arıtma tesisi olan işletmeden arıtma tesisi çıkışına numune alma bacası inşa etmesi istenebilir. Bakınız Şekil-1:

    

Şekil 1- Numune alma bacası örneği

    Şekil 1-de misal olarak çizilmiş bir numune alma bacası görülmektedir. Şekildeki A vanası açıldığında arıtılmış atıksu kanalizasyon hattından önce, numune alma bacasına gider. Buradan da yine kendi akış cazibesi ile numune alma bacasının üzerindeki hattan kanal çıkışına gider ve reaksiyon tankı boşalmış olur. Boşaltma işleminden sonra numune alma bacasında, atıksu analizi yapılabilecek kadar bir arıtılmış atıksu kalır. Denetim esnasında B vanası açılarak numune kapları numune alma bacasından doldurulur.

     Bu baca dışarıdan müdahaleye kapalı olmalıdır. İçi açılacak, kapaklı vs. şekilde inşa edilmemelidir. Bu gibi durumlar, suistimal ihtimali ortaya çıkacağından istenmez.

    Bu sistem aynı zamanda dengeleme tankı yetersiz olan işletmeler için de idealdir. Çünkü üretimden gelen atıksuyu artık dengeleme tankı alamamaya başladığında, atıksular reaksiyon tankına aktarılarak bir sonraki arıtma işlemine kadar bekletilebilir. A vanası bu esnada kapalı olacağı için atıksu, numune bacası içerisine sızmaz.

    Unutulmaması gereken bir şey de, denetimdeki numune alma işleminde asıl olanın numunenin reaksion tankından alınması gerçeğidir. Fakat yukarıda bahsedildiği gibi önü alınamayan durumlarda numune alma bacası işletmelerin ve denetim kurumunun işini kolaylaştırır.