Sektörel olarak önlem almak zorunda olan fakat atıksuyu temiz olan işletmeler

    Çok çeşitli ünitelerle atıksu kaynağı meydana getiren yüzlerce çeşit faaliyet türü ve işletme vardır. Bu çeşitlilik sektörel bazda bu endüstriyel atıksuların tasnifini, sınıflandırılmasını zorlaştırır. Ayrıca sektörel olarak atıksuları için arıtma tesisi kurmak zorunda olan bir işletmenin (Yani işletmenin sektörü İski AKDY Tablo-2'de yer almasına rağmen) endüstriyel atıksuyu, aslında İski kanalizasyona deşarj limitlerini (Bakınız: İski AKDY Tablo-1) sağlıyor da olabilir.

    

    Bu gibi durumlar için iski AKDY (Atık suların kanalizasyona deşarj yönetmeliği)  Madde 6-(9) şöyle bir düzenleme getirir. İski AKDY Tablo-2'deki herhangi bir sektöre ait ve faaliyetinden endüstriyel nitelikli atıksu kaynaklanan işletme, atıksularının aslında temiz olduğunu yani kanal deşarj limitlerini sağlayacağını iddia ediyorsa şöyle bir yol takip edilir:

    

    Söz konusu işletme, İski idaresine atıksularının kanal deşarj limitlerini sağladığını iddia eden bir dilekçe ile başvurur. Ayrıca atıksuyun deşarj sınırlarını sağladığının kontrol edilmesi için atıksularından karakterizasyon numunesi alınması gerektiği talebini de dilekçede belirtir. Sonra işletmeye, farklı zamanlarda ve haber vermeden (Denetim usulü ile) gelinerek farklı zamanlarda iki adet karaterizasyon numunesi alınacaktır. Numunelerin alınması için ilk önce işletmenin, işletmeden alınacak olan iki adet numunenin analiz bedellerinin ödemesi beklenir ve alınacak numunelerin analiz ücretinin ödenmesi gerektiğine dair İşletmeye bir yazı yazılır. Böylece işletme bilgilendirilmiş olur. Bu numunelerin analiz bedellerinin ücretinin ne kadar tutacağını https://www.endustriyelatiksu.net/2020/05/atksu-analiz-ucretleri-ve-desarj-izin.html yazısına göz atarak hesap edebilirsiniz. 

    

    Analiz bedellerinin işletme tarafından ödenmesine müteakip, farklı zamanlarda iki adet karakterizasyon numunesi alınır ve sonuçlarına göre değerlendirme yapılır. Karakterizasyon numunesinde hangi parametrelere bakılıp bakılmayacağı yine İski-AKDY Tablo-2'ye göre karar verilir. Yeri geldiğinde ve lüzumlu görüldüğünde bu parametrelerden hiç biri yok sayılamamasına rağmen yeni parametreler eklenmesinde bir sakınca yoktur.

    

    Şimdi atıksuda sektörüne göre hangi parametrelerin seçileceğine dair bir örnek verecek olursak: Tarımsal amaçlı ilaç ve gübre üretimi yapan bir işletmenin böyle bir dilekçe ile atıksularının temiz olduğunu iddia ettiğini varsayalım. Bu durumda karakterizasyon numunesinde hangi parametrelere bakılacağına şöyle karar verilir: İlgili sektörler Tablo-2'deki 8.6 ve 8.9 kısımlarıdır. Aşağıdaki şekile bakınız:

    

    8.6'nın parametreleri ile 8.9'un parametrelerinin birleşim kümesi alınır. Yani bu karakterizasyonda bakılacak numuneler: pH, Koi (Kimyasal oksijen ihtiyacı , Akm (Askıda katı madde), Top-P (Toplam fosfor), Toplam-N (Toplam azot), Zn (Çinko), Fenol ve Cd (Kadmiyum)'dir.

    Bir başka misal vermek gerekirse: Bu sefer de sıvı deterjan imalatı yapan bir işletmenin endüstriyel nitelikli atıksularının kanal deşarj limitlerini sağladığı, dolayısıyla temiz olduğunu öne sürdüğünü düşünelim. Yine Tablo-2'ye bakalım. Burada bir önceki örneğin aksine tam olarak sıvı deterjan üretimi sektörü vardır ve alınacak olan parametreler bellidir. Bunu 8. kısım Kimya endüstrileri 8.8'deki : "Deterjan ve benzeri yüzey aktif maddeler" kısmından görebilirsiniz. Bu parametreler: pH (Asitlik derecesi), Koi (Kimyasal oksijen ihtiyacı , Akm (Askıda katı madde) ve SO4 (Sülfat)'dır. Karakterizasyon numunesinde kontrolü ve analizi yapılacak olan parametreler bunlardır. Çok istisna durumlar hariç bu parametrelerin dışında ek başka parametrelere bakılmaz.
    Not: Her ne kadar işletme iddia etse de bu örneğimizdeki gibi bir deterjan imalatı yapan işletmede, yüzey aktif maddelerle temas eden ekipman ve yer yıkamalarından kaynaklanan atıksuların KOİ (Kimyasal Oksijen İhtiyacı) çok yüksek olur. Bu yüzden tam anlamı ile doğru bir şekilde karakterize edilen deterjan imalatı atıksuyu koi parametresi yüksek olacağından kanal deşarj limitlerini sağlamaz.

    

    Alınan iki karakterizasyon numunesi sonuçlarından sadece birisinde herhangi bir parametre limit üstü çıkarsa işletme atıksularına önlem almak zorundadır. Burada iki numunenin ortalaması alınıp ortalama üzerinden işlem yapılmaz. Tekil numunelere bakılır. Eğer numuneler deşarj limitlerini sağlarsa işletme yine denetlenmeye devam edilir fakat numune alınmaz; dolayısıyla numune alımı ile alakalı müeyyideler de işletmeye tatbik edilmez. İşletme artık endüstriyel atıksularına önlem almak zorunda değildir, bu işlemden muaftır.